یکی از بدترین اتفاقاتی که ممکن است در خانههای ما ایرانیها بیفتد، این است که چیزی روی فرش بریزد. آن وقت است که با خود میگوییم الان با این لکه چیکار باید بکنیم؟ واقعیت این است که اگر بدانید هر نوع لکه را چطور باید تمیز کنید و سریع دستبهکار شوید، احتمال پاک شدن آن خیلی بیشتر خواهد بود.
بااینحال اگر هم لکه پاک نشد همیشه میتوانید از خدمات قالیشویی در کرج یا دیگر شهرها استفاده کنید ولی فعلاً با ما همراه باشید که ببینیم چطور میتوانیم این لکه را در خانه پاک کنیم.
قبل از اینکه سراغ هر لکهای بروید، باید چند نکته مهم را بدانید. رعایت همین اصول ساده باعث میشود هم فرش آسیب نبیند و هم احتمال موفقیت در لکهبری بالا برود.
هرچند شویندههای خانگی برای از بین بردن لکههای سطحی کاربرد دارند، در مورد لکههای عمیق یا فرشهای ظریف بهتر است از شویندههای تخصصی فرش استفاده شود. این مواد ترکیبهای کنترلشدهای دارند که بدون آسیب به رنگ و بافت، آلودگی را بهصورت کامل پاک میکنند. برای آشنایی با انواع شویندههای حرفهای و تفاوتشان با روشهای خانگی، میتوانید این مطلب را بخوانید.
نکات مهم قبل از لکهبری
وقتی چیزی روی فرش ریخت کمی صبر کنید و قبل از هر کاری اول به نکات زیر توجه کنید:
- تست رنگدهی: قبل از اینکه از هر محلول یا مادهای برای پاک کردن لکه استفاده کنید، بهتر است آن روی گوشهای از فرش که دیده نمیشود تست کنید تا مطمئن شوید که باعث تغییر رنگ فرش نمیشود.
- استفاده از دستکش: فرقی نمیکند از چه مادهای برای پاک کردن چه لکهای میخواهید استفاده کنید، قبل از شروع به کار یک جفت دستکش آماده کنید. چیزی که بتواند لکه را پاک کند قطعاً باعث خشک شدن پوست دست و یا حساسیتزایی آن میشود.
- تهویه مناسب: پنجرهها را باز کنید تا بوی موادی مثل سرکه در فضا نپیچد. این کار بهخصوص برای افرادی که ریههای حساسی دارند، بسیار مهم است.
نکته: بههیچوجه چیزی روی لکه نکشید، چون ابن کار فقط باعث پخش شدن لکه و رنگ گرفتن بقیه قسمتهای فرش میشود. لکه فرش را همیشه باید با فشار آرام و ضربه زدن پاک کرد.
آشنایی با مواد مؤثر و غیر مؤثر در خانه
برای اینکه بتوانید لکهای را از روی فرش پاک کنید و در عین حال به فرش هم آسیب نزنید، باید بدانید که از چه موادی میتوان استفاده کرد و از چه موادی نباید استفاده کرد.
- پاککنندههای مؤثر: سرکه سفید، جوششیرین، نمک، مایع ظرفشویی ملایم، الکل، ماست، آرد ذرت.
- مواد مضر: وایتکس یا سفیدکننده، شویندههای اسیدی قوی و مواد روغنی غیر جاذب (فقط لکه را پخش میکنند).
روشهای لکهبری چای و قهوه از فرش با مواد خانگی
لکه چای و قهوه از بدترین لکهها هستند چون یک ماده رنگی به اسم تانن (ماده رنگی گیاهی) دارند که خیلی سریع به الیاف فرش میچسبند. برای پاک کردن این لکهها چند روش وجود دارد:
استفاده از سرکه سفید و مایع ظرفشویی
- یک قاشق سرکه سفید و چند قطره مایع ظرفشویی را در یک لیوان آب ولرم حل کنید.
- با یک دستمال سفید و تمیز، محلول را روی لکه بزنید (بهصورت ضربهای).
- ۱۰ دقیقه صبر کنید، سپس با یک حوله خشک و باز هم بهصورت ضربهای رطوبت را بگیرید.
استفاده از ماست یا گلیسیرین
- کمی ماست تازه را روی لکه بگذارید، ۵ دقیقه صبر کنید و سپس با قاشق ماست را جمع کنید. باقیمانده لکه را با دستمال مرطوب پاک کنید.
- چند قطره از گلیسیرین روی لکه بریزید، ۱۵ دقیقه صبر کنید و سپس با آب ولرم و کمی مایع ظرفشویی آن قسمت را تمیز کنید.
استفاده از جوششیرین
- یک قاشق جوششیرین را با کمی آب مخلوط کنید روی لکه بریزید.
- کمی صبر کنید و بعد یک دستمال تمیز بردارید و بهصورت ضربهای روی لکه بزنید تا لکه پاک شود.
نکته: این ترکیب برای پیدا کردن لکههای تازه خیلی مؤثر است.
پاک کردن ماژیک و جوهر خودکار از فرش
ماژیک و جوهر رنگدانههای شیمیایی قوی دارند و به همین دلیل پاک کردن آنها از روی فرش بسیار سخت است؛ بهخصوص اگر لکه روی فرش به حال خود رها شود. بااینحال چند راهکار مؤثر برای پاک کردن این لکههای سمج وجود دارد:
استفاده از الکل ایزوپروپیل یا اسپری موکتشوی
- یک پنبه را به الکل ایزوپروپیل آغشته کنید و بهآرامی روی لکه ضربه بزنید. الکل رنگدانهها را در خود حل میکند و به این طریق باعث پاک شدن ماژیک یا جوهر خودکار میشود.
- راهحل ساده دیگر این است که از یک اسپری موکتشوی آماده استفاده کنید. معمولاً روی این اسپریها روش مصرف درج شده است، بنابراین طبق همان دستورالعمل پیش بروید.
روشهای جایگزین مثل سرکه
- اگر الکل نداشتید، کمی سرکه را با آب ولرم مخلوط کنید و بعد روی لکه بریزید.
- ۲۰ دقیقه صبر کنید و بعد با یک دستمال خشک بهصورت ضربهای روی لکه بزنید تا پاک شود.
پاک کردن لکه خون از فرش با جوش شیرین یا آب سرد
لکه خون بسته به اینکه تازه است یا خشک شده، روش پاک کردنش فرق دارد. دلیل هم این است که پروتئین موجود در خون سریع سفت میشود و به الیاف فرش میچسبد. پس باید برای هر حالت روش مناسبی را انتخاب کنید.
لکه خون تازه
این لکه بهراحتی با آب سرد و یک حوله تمیز پاک میشود. توجه کنید که بههیچوجه نباید از آب گرم استفاده نکنید، چون پروتئینهای خون در تماس با حرارت منعقد میشوند و لکه دائمی خواهد شد.
لکه خون خشکشده
برای پاک کردن این لکهها، کمی جوش شیرت روی آنها بریزید و بعد چند قطره هیدروژن پراکسید (آب اکسیژنه) اضافه کنید. کفی که از فعل و انفعال این دو ماده ایجاد میشود، کمکم باعث پاک شدن لکه خواهد شد. البته شاید نیاز باشد این کار را چند بار تکرار کنید.
پاک کردن لکه خوراکیهای شیرین مثل شکلات، شربت و نوشابه
لکههای شیرین معمولاً چسبناک هستند و اگر سریع تمیز نشوند، هم خاک و گردوغبار را به خود جذب میکنند و هم بهمرور باعث تغییر رنگ الیاف فرش میشوند. برای پاک کردن این لکههای میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
تکنیک یخ برای شکلات
- چند تکه یخ را داخل پلاستیک بگذارید و بعد روی لکه شکلات بگذارید تا سفت شود.
- بعد شکلات را بهآرامی با چاقو یا قاشق جمع کنید.
- اگر چیزی باقیمانده بود، کافی است کمی منابع ظرفشویی را با آب کم مخلوط کنید و بعد بگذارید چند دقیقه روی فرش بماند. پس از آن با یک دستمال تمیز آن را پاک کنید.
محلول سرکه و آب برای لکه قندی
- یک واحد سرکه سفید را با دو واحد آب ترکیب کنید و روی لکه بریزید یا اسپری کنید.
- یک دستمال تمیز بردارید و روی لکه ضربه بزنید.
از بین بردن لکه چربی و روغن از فرش با جوش شیرین یا پودر جاذب
چربیها بهخصوص روغنهای مایع خیلی سریع به الیاف فرش نفوذ میکنند؛ اما روغنهای جامد مثل کره یا مارگارین کمی راحتتر با کاردک جدا میشوند. برای پاک کردن لکههای چرب به روش زیر عمل کنید:
- مقدار زیادی آرد ذرت یا پودر بچه را روی لکه بریزید.
- ۱۵ دقیقه صبر کنید تا روغن جذب شود، سپس جاروبرقی بکشید.
- در صورت نیاز دوباره همین کار را تکرار کنید.
- سپس یک قطره مایع ظرفشویی را در کمی آب گرم حل کنید و روی لکه بریزید.
- با یک دستمال تمیز روی لکه باقیمانده ضربه بزنید.
نکته: اگر رطوبت فرش در پایان کار زیاد بود، یک دستمال خشک روی آن قرار دهید تا رطوبت را کامل بگیرد.
پاک کردن آدامس و چسب قطرهای با روشهای خانگی
شاید فکر کنید که این لکهها بههیچوجه پاک نمیشوند ولی خوب خوشبختانه اینطور نیست و شما میتوانید با استفاده از تکنیکهای زیر حتی آدامس و چسب را هم از فرش پاک کنید.
استفاده از یخ برای آدامس
- یک کیسه یخ را روی آدامس بگذارید تا کاملاً سفت شود.
- سپس با کاردک یا پشت قاشق آن را از فرش جدا کنید.
پاک کردن چسب از روی فرش
بهترین حلال چسب، استون است ولی چون این ماده به تاروپود و رنگ فرش آسیب میزند، هیچوقت آن را مستقیم روی لکه نریزید. بهترین کار این است که دستمال یا پنبه را به این ماده آغشته کنید و روی لکه ضربه بزنید. بعد از پاک شدن لکه، یک دستمال خشک روی محل لکه بگذارید تا استون باقیمانده جذب شود. پس از آن میتوانید همان قسمت را با کمی آب و مایع ظرفشویی تمیز کنید تا اثری از استون باقی نماند. بهخاطر داشته باشید استفاده نادرست از مواد شیمیایی ممکن است باعث پوسیدگی فرش شود؛ برای جلوگیری از آن، بهتر است نکات مراقبت از فرش را در مطلب “جلوگیری از پوسیدگی و فرسودگی فرش” مطالعه کنید.
از بین بردن بوی بد فرش پس از لکهبری با جوش شیرین
بسته به اینکه چه لکهای روی فرش بوده و از چه مادهای برای پاک کردن آن استفاده کردید، گاهی ممکن است فرش بوی نامطبوعی بگیرد. برای رفع این موضوع میتوانید کارهای زیر را انجام دهید:
- کمی جوش شیرین روی محل لکه بپاشید و بعد از ۳۰ دقیقه با جاروبرقی فرش را تمیز کنید.
- در و پنجرهها را باز بگذارید تا هوا جریان پیدا کند.
- میتوانید از اسپریهای مایع خوشبو کننده هوا استفاده کنید که برای فرش و لباس هم مشکلی ایجاد نمیکنند.
- علاوه بر این میتوانید پوست لیموی خشک روی فرش بگذارید تا بوی نامطبوع را جذب و از فرش دور کند.
جمعبندی
لکه شدن فرش اگرچه ناراحتکننده است ولی اجتنابناپذیر هم هست. بااینحال اگر سریع و درست عمل کنید، بیشتر لکهها را میتوانید پاک کنید. از سرکه و جوششیرین گرفته تا ماست و یخ، هر کدام برای پاک کردن لکههای خاصی استفاده میشوند. اگر همه این کارها را انجام دادید ولی لکهها سمجتر از این بودند که با روشهای خانگی پاک شوند، نگران نباشید. کافی است از مراکز شستشوی مبل در فردیس یا موکت شویی در شهریار کمک بگیرید.
سؤالات متداول درباره لکه بری فرش
۱. آیا میتوان از وایتکس برای لکهبری فرش استفاده کرد؟
خیر. وایتکس باعث از بین رفتن رنگ و آسیب به بافت فرش میشود.
۲. اگر لکه قدیمی باشد، باز هم با روشهای خانگی پاک میشود؟
بستگی به نوع لکه دارد. بعضی لکهها مثل خون خشکشده یا قهوه قدیمی نیاز به چند مرحله تکرار دارند.
۳. بعد از لکهبری بوی مواد روی فرش نمیماند؟
اگر از سرکه یا الکل استفاده کنید، ممکن است کمی بو باقی بماند. برای رفع بو میتوانید از جوش شیرین استفاده کنید.
۴. آیا شستن فرش در خانه به فرش آسیب میزند؟
اگر فرش شما دستباف یا ابریشمی باشد، بهتر است خودتان این کار را انجام ندهید و تمیز کردن آن را به یک قالیشویی حرفهای بسپارید؛ اما برای فرشهای ماشینی مشکلی به وجود نمیآید.